Pase o que pase, seguimos nas rúas x “Todo por Hacer”

Nunha nosa anterior entrada xa falamos do novo “Todo por Hacer”, a publicación anarquista mensual e gratuíta que elabouran compas de Madrid e que xa vai polo seu nº 52. Agora colamos (traducida) esta súa reflexión editorial sobre as eleccións, sobre os “novos” actores e sobre as alternativas que damos (ou non) dende o anarquismo á voráxine eleitoral…:

O tempo voa e maio tráenos, en gran parte do Estado, as eleccións autonómicas e municipais, tema recorrente desta publicación e do panorama mediático en xeral.

A novidade desta edición tráena os partidos novos que veñen a tratar de substituír os vellos, cada vez máis salpicados por distintos escándalos económicos e apaños varios, que percibimos como máis sangrantes no contexto actual de crise económica.

Falamos longo e tendido de varios destes desfalcos, facemos unha campaña constante en contra destas personaxes e os seus enredos encamiñados a enriquecerse a custa do que toque; sanidade, educación, ou o que sexa.

Faremos entón campaña, por fin, para darlle unha oportunidade aos que veñen empurrando forte polo “cambio” dende hai uns meses?

Seguramente xa te o imaxines, sobre todo polo título do artigo que abre esta edición… Pero se che pica a curiosidade, pasa de páxina e segue lendo.

Levamos tempo xa postergando escribir e publicar este artigo. Pretendiamos que fose froito dun debate intenso entre os/as membros do colectivo, non tanto de cara a lograr o consenso en cada opinión reflectida, senón para tratar de tocar todos os puntos que espertan distintas sensacións en nós: receo, frustración, desconcerto, abatemento, etc.

Parece que todo o que ten que ver con Podemos (e cando nos referimos a este partido, facémolo tamén extensivo a todas as formacións similares como Ganemos, Ahora Madrid, Guanyem Barcelona, etc.) cáusanos malos sentimentos e en parte é así, posiblemente porque o discurso que queremos vertebrar é verdadeiramente complicado. Queremos dicir algo que sexa interesante e empurre á reflexión, sen caer en tópicos nin argumentos longamente repetidos e, moitas veces, ocos.

Gustaríanos facer unha análise da realidade, semellante a aquel que publicamos sobre Grecia hai uns meses (véxase “Syriza a las puertas”, no número de marzo de 2015), pero asentado aquí e, desgraciadamente, quédanos grande. Non por falta de capacidade, seguramente, senón máis ben por falta de tempo.

Persoalmente querería contar un conto, curto, ameno e reflexivo, ao estilo das fábulas pero sen fantasía, situado talvez nun futuro próximo onde Podemos goberna e as cousas non cambian tanto como algúns/unhas soñaran. O quizais situado na España dos anos 80, onde a chegada da socialdemocracia da man do PSOE parecía traer aires frescos de liberdade e benestar e como… foi cos da feira e voltou cos do mercado.

Pero chegou maio e a finais deste mes, as eleccións municipais e autonómicas na maioría das autonomías. A pesar da moto que nos queiran vender, pouco ou nada hai de novo neste camiño. A modernidade estanos a volver algo esquecedizos/as (ou prepotentes, cada un segundo o vexa), pero non podemos pretender que toda a nosa acción política sexa novidosa. Máis se cabe, como xa dixo aquel, “todo está inventado”, e nós non podemos facer máis que ir perfilando as nosas ferramentas co fin de acometer o mellor posible cada tarefa. Os tempos cambian e é imprescindible adaptarse ás novas condicións (tanto obxectivas coma subxectivas), manter ríxidos esquemas ideolóxicos non nos conducen máis que illamento, iso está claro. Pero tampouco vaiamos de instruídas, non estamos a inventar nada, ningún/nha de nós. O cal non quita mérito a ninguén. Neste sentido, o momento actual é irrepetible, pero como todos, e nos negamos a esquecer que o sendeiro das institucións está mil veces trillado. Unha parte importante do movemento obreiro xa apostou ao todo ou nada nas eleccións, o asalto institucional tratouse de dar mil veces, e os seus froitos levámolos recollendo dende hai máis de cen anos.

Con isto queremos deixar claro que o noso posicionamento é contrario ao delegacionismo. Como xa establecemos no noso artigo “Como cada cuatro años”, do número 51 desta publicación, “o problema non é a mala xestión que fan os/as políticos/as, o problema radica no concepto mesmo da representación. A través do voto a uns/unhas representantes (que rara vez representarán os nosos intereses) alimentamos ao sistema parlamentario á vez que delegamos a nosa actividade política. […] Rexeitamos esta forma de ‘participación’. Como seres racionais, e fartos/as, como tanta xente, deste xeito de facer política, decidimos conscientemente ignorar as súas convocatorias e tratar de recuperar a nosa propia capacidade de decisión e organización no día a día, cos nosos/as compañeiros/as e veciños/as, nun plano de igualdade, humildemente e paso a paso”.

A pesar diso, queremos deixar claro que a ideoloxía non nos anubra a mente, ou polo menos non o suficiente, como para, tras todo o dito, chegar á afirmación categórica de todos os partidos políticos son iguais, e como tal debemos tratalos. As diferenzas existen, e ninguén poida negalas. Pero que lle imos facer, somos así de sibaritas e non nos conformamos cos pequenos cambios, con pequenos retoques nas nosas vidas que deixan o trasfondo igual. Aínda que o noso día a día mellore sen unha Esperanza na túa vida, aínda que a metade do que nos prometen algúns se cumprise, seguiriamos sendo pobres, seguiriamos tendo que vender a nosa forza de traballo a algún cabrón, a xestión o noso ámbito seguiría lonxe das nosas mans e así unha morea de aspectos. É por iso que non nos conformamos con pouco.

Se ben Podemos é algo diferente ao resto de partidos, tampouco nos deixemos enganar respecto da súa natureza. Dende a súa xestación, presentóusenos como o partido dos movementos sociais. Certamente, nos seus inicios, a súa linguaxe era o propio do 15-M, pero non tardou en evolucionar. Conforme avanzou o tempo e a súa presenza nos medios, o discurso foise descafeinar e apartando dos movementos sociais. Así, nos últimos meses puidemos presenciar actos da formación gabando ás forzas e corpos de seguridade do Estado e unha deriva socialdemócrata en materia económica. Como escribe Carlos Taibo nun artigo titulado “Sobre Podemos” (xaneiro 2014), “algúns dos promotores de ‘Podemos’ nunca empregaron a palabra autoxestión. As súas adhesións de sempre beben da idea, pregoada pola socialdemocracia e o sindicalismo de pacto, de que o Estado é unha institución que nos protexe (ou polo menos de que tal debe ser a súa condición). Así as cousas, o groso das propostas que lles coñezo non rompe o molde keynesiano e fai uso inocultado das ferramentas de sempre -entre elas a xerarquía e a separación – da socialdemocracia recén amentada. Non deixa de producirme desasosego comprobar como moitas persoas que declaran rexeitar de forma radical o que significa a socialdemocracia engolen esta a toda présa cando aparece ataviada con cores festivas aparentemente rupturistas e subversivos”.

O último exemplo de como variou o seu discurso encontrámolo na presentación, levada a cabo o 5 de maio, de as súas 215 Medidas Económicas, que busca contentar á maioría moderada, sabendo que mentres tanto gozan do voto incondicional das súas bases. Este texto, autodenominado “realista”, renuncia ás súas primeiras propostas (denominadas “máis radicais”), como a renda básica universal, e arremete cunha batería de propostas dedicadas ao “rescate cidadán” que buscan “aproximar as rendas mínimas de inserción, de forma gradual e en virtude das posibilidades, ao Salario Mínimo Interprofesional (SMI) anual”.

O que Podemos transmite con isto é que importante é gañar, aínda que sexa preciso renunciar ás ideas orixinais. O propio Juan Carlos Monedero, membro fundador de Podemos, criticou uns días antes de dimitir da directiva do seu partido “o contacto permanente con aquilo que queremos superar, pois ás veces [fai que] nos parezamos ao que queremos substituír” e dixo que “Podemos cae neste tipo de problemas porque deixa de ter tempo para reunirse cun pequeno círculo, porque é máis importante un minuto de televisión ou é máis importante aquilo que che suma á estratexia colectiva”a

O tempo de reflexión esgótase e non cremos que poidamos convencer a ninguén para evitar a asistencia ao colexio electoral ese día, se non o fixemos xa, mes a mes ao longo de cinco anos. Pero insistimos: a abstención electoral parécenos a consecuencia obrigada para quen entendeu aquilo de “o poder corrompe ao home”, pois entendemos que o verdadeiro cambio se dará nas rúas, coa nosa loita diaria, non en ningún concello.

Non obstante ante os últimos comicios aquí en Madrid (eleccións europeas) e coas próximas tan preto, vemos, ás veces sorprendidos/as e outras non tanto, como algunhas das persoas coas que militamos toman a vía do voto e, desgraciadamente, aínda que non o compartamos, o entendemos.

Non porque creamos que Podemos son algún tipo de resposta, nin sequera unha tirita para os nosos males. Entendémolo cando vemos en fronte a posibilidade de que a cara visible do poder sexa Esperanza Aguirre ou Cristina Cifuentes, pero sobre todo vémolo cando asumimos que o camiño que formulamos dende o anarquismo é inescrutable.

Entendemos que agora xurda a pregunta do millón, e vós que propoñedes entón? Pregunta fodida, pero entendible. Tanta crítica ten que vir acompaña dunha proposta de acción, se non, apaga e vámonos. A resposta, aínda que poida parecer etérea, non é outra que proseguir coas loitas de base, dende abaixo, afondar nos conflitos que xa existen (e os que están por chegar). A fin de contas, seguir crecendo como comunidade de loita, seguir xerando experiencia no traballo en común. Haberá quen nisto non vexa máis que un seguir como estamos, máis se cabe cando esta sociedade nos empurra constantemente ao inmediatismo, ás solucións rápidas, ao aquí e agora. Pero non nos enganemos, se queremos cambiar a nosa forma de vida, nosa forma de de facer política e de xestionar o noso devir, e ademais queremos facelo sobre a base dun sistema participativo, non podemos esperar un cambio dun día para outro.

O que si sabemos con certeza é que odiamos este mundo, que cada día suceden cousas (a humanos/as, animais e ao medio) que ás veces preferimos ignorar para que non nos partan máis a alma, mentres algúns/nhas se enriquecen do sufrimento que causan. Porque sabemos con certeza que a corrupción é practicamente natural, porque quen ten algo bo quere máis e quere compartilo cos/coas seus/súas e esquecerse dos/as outros/as é doado. Porque a única forma de que non haxa abuso de poder é que ese poder non exista ou estea diluído entre todos/as. Chamádenos inxenuos/as, pero aquí estamos e aquí seguiremos, vilipendiados por aqueles/as que temen que esta Idea prenda nos corazóns de quen non ten nada máis que a súa propia vida.

O problema principal ao que nos enfrontamos é que cando alguén se interesa polo anarquismo, apenas temos nada ao que referirnos máis alá dalgúns momentos históricos concretos. Que practicamente carecemos de espazos propiamente anarquistas onde a xente poida achegarse a coñecernos. Que negamos a persoas “descoñecidas” a posibilidade de traballar connosco por desconfianza, e por que negalo, pola comodidade de estar ben asentados/as en espazos onde prima o amiguismo.

A nosa propaganda está, moitas veces, afastada das preocupacións da xente, non só en contido senón tamén en forma e estética. E sobre todo apenas xeramos un discurso serio e ben organizado sobre os problemas que nos asolan: a xestión da sanidade, da vivenda ou da educación, aínda que sexa quizais este último, o que máis profundamente se traballe. Podemos facer unha campaña ao noso estilo sobre a abstención (activa, iso si): manifestación, carteis e panfletos. Podemos pintar todos os colexios electorais falando de corrupción e da necesidade da autoxestión das nosas vidas e da toma de todas as decisións que nos atinxen. Pero á hora da verdade, cando alguén nos pregunte “e entón, que?” e sobre todo “como?” balbuciremos apenas un par de eslóganes e diremos que iso haberá que velo entre todos/as cando chegue o momento… Argumentos quizais demasiado parcos para quen teña sonos máis pequenos que os nosos. Chegados a este punto, cremos conveniente recomendar o artigo “La autocrítica como punto de partida para avanzar”, publicado no blog de Equilibrismos.

En fin, se decidiches votar, tranquilo/a, non imos borrarche como amigo de facebook, só che pedimos unha cousa: non perdas nunca a ilusión de conseguir algo mellor. Aínda que resulte que Podemos nos mellore a vida… sempre quedará alguén no mundo que está na merda e que se merece que sigamos soñando cun mundo sen clases sociais, onde todos/as sexamos iguais, e xestionemos a nosa vida e non a nosa miseria. Ricardo Mella publicou en 1909 un artigo en Solidaridad Obrera titulado “Vota, pero escucha”, o cal remata do seguinte xeito: “Queres cultura, liberdade, igualdade, xustiza? Pois ve e conquístaas, non queiras que outros veñan a darchas. A forza que ti non teñas, séndoo todo, non a terán uns cantos, pequena parte de ti mesmo. Ese milagre da política non se realizou nunca, non se realizará xamais. A túa emancipación será a túa obra mesma, ou non te emanciparás en todos os séculos dos séculos”.

E si, así rematamos, a parte propositiva deste artigo non é outra que a de sempre, segue aí, pois seguimos convencidos/as: a loita é o único camiño.

Por último, despedímonos recomendando un artigo moi lúcido sobre o papel e a natureza de Podemos. Chámase “El tiro por la culata. Nueve tesis sobre el fenómeno Podemos y la crisis civilizatoria”, publicado no blog http://www.enfantsperdidos.wordpress.com.